-
1 круглый
1. прил.түңәрәк, йомро2. прил.әйләнәһе, буйы3. прил.шыр -
2 догола
нареч.шыр яланғас, шәп-шәрә итеп, инәнән тыума, тап-таҡыр итеп -
3 дремучий
1. прил.о лесеҡара, ҡуйы, ҡалын2. прил. перен.ҡара, тома, шыр -
4 непроходимый
1. прил.үткеһеҙ, үтә алмаҫлыҡ, үтеп булмаҫлыҡ2. прил. перен., разг.шыр, үтә -
5 донага
нареч.; разг.шыр яланғас, инәнән тыума (яланғас) -
6 дурак
м; разг.алйот, иҫәр, иҫәүәнвалять дурака прост.: — 1) (бездельничать) эшһеҙ (тик) йөрөү, ваҡытты бушҡа үткәреү
2) (дурачиться) алйотланыу, иҫәрләнеү, аҡылһыҙланыу; дурак дураком — шыр тиле, алйоттоң-алйото, иҫәрҙең-иҫәре, төптө аҡылһыҙ
дуракам закон не писан — алйотҡа (иҫәргә) закон юҡ, аҡылһыҙға аҡыл кәрәкмәй
нашёл дурака — аҡылың алтау икән, тапҡан иҫәрҙе
не дурак — үҙ аҡылы үҙенә етә, алйот (иҫәр) түгел
оставить в дураках: — 1) карт. дурак ҡалдырыу, отоу
2) кого алдау, ултыртыу, отоу, һемәйтеү -
7 нагишом
-
8 невежда
-
9 обостриться
1. сов. о чертах лицаослайыу, һурылыу, һурылып (тартылып) китеү2. сов. о чувстве, ощущении и т.п.көсәйеү, яҡшырыу, үткерләнеү, һиҙгерләнеү3. сов. о болезникөсәйеү (аҙыу)4. сов.киҫкенләшеү, ҡырҡыулашыу -
10 олух
-
11 повыситься
1. сов.күтәрелеү, артыу2. сов.артыу, яҡшырыу3. сов. в чёмв чьём-л. мненииүҫеү, дәрәжә күтәрелеү4. сов. разг.үрләү, күтәрелеү -
12 подняться
1. сов.күтәрелеү, менеү2. сов. о тестекүтәрелеү, ҡалҡыу3. сов.увеличитьсякүтәрелеү, артыу4. сов. перен.күтәрелеү, яҡшырыу, һәйбәтләнеүподняться на ноги — аяҡҡа баҫыу, һауығыу
үҙ алдына йәшәй башлау5. сов.взойтикүтәрелеү, ҡалҡыу, сығыу6. сов.встатьтороу, күтәрелеү, ҡалҡыу7. сов. разг.выздоровев, начать ходитьтороу, ҡалҡыу, аяҡҡа баҫыу8. сов. перен.аяҡҡа баҫыу, күтәрелеү, яҡшырыу9. сов.встать с местатороу, (аяҡҡа) ҡалҡыу10. сов.ҡуҙғалыу, күтәрелеү11. сов.начатьсякүтәрелеү, ҡубыу, сығыу12. сов.стать более высокимкүтәрелә (ҡалҡа, бейегәйә) төшөү -
13 поправиться
1. сов.исправить свою ошибкуәйткәнеңде төҙәтеүһөйләгәндәдокладчик оговорился и тут же поправился — докладсы яңылыш әйтеп ебәрҙе һәм шунда уҡ әйткәнен төҙәтте
2. сов.төҙәтенеү, үҙеңде ипкә килтереү3. сов.улучшитьсярәтләнеү, яҡшырыу, яҡшыланыу4. сов.выздороветьтөҙәлеү, һауығыу5. сов. разг.пополнетьтаҙарыу, көрәйеү -
14 родить
1. сов., несов.кого-чтотыуҙырыу, бәпесләү, табыу2. сов., несов. что; перен.барлыҡҡа килтереү, килтереп сығарыу, яратыу, тыуҙырыу3. сов., несов. что и без доп.; разг.давать плоды, урожайуңыш (емеш) биреү -
15 совершенно
1. нареч.целиком, полностьюбөтөнләй, тамам, һис тә, бер ҙә2. нареч. разг.совсемтома, дөм, шыр, ҡоп-, шәп-, япа-, сеп-, типә- -
16 укрепиться
1. сов.стать более прочным, сильнымнығыу, нығыныу, көсәйеү, яҡшырыу2. сов. воен.нығытмалар ҡороу, нығып урынлашыу, нығыныу -
17 устояться
1. сов.успокоитьсятоноу, тоноҡланыу2. сов.дать устойөҫтө(нә) ултырыу, шекәрә ҡаплау3. сов.стать готовым к использованиюәсеү, әсеп әҙер булыу4. сов. перен., разг.стать постояннымнығыныу, яҡшырыу, тотороҡланыу, даими хәлдә булыу (хәлгә килеү) -
18 фыркать
1. несов.бышҡырыу2. несов. разг.смеятьсябырхылдау, пырх итеп көлөү, шырҡылдап көлөү3. несов.прерывисто, с шумом выпускать воздух, парпышылдау, ухылдау4. несов. перен., разг.брюзжатьмығырлау, һуҡраныу, мыжыу
См. также в других словарях:
шыр-безек — болды. Безек қақты, бәйек болды, шырылдады. Мал десе ш ы р б е з е к б о п жүргені (Фермаға кел., 12) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
шыр — I. и. иск. Ике потка якын чәй тутырылган зур әрҗә; рус. Цибик. II. ШЫР – 1. с. Буш, бернәрсәсез; шәрә шыр далада тилмереп 2. рәв. Бөтенләй, тулысынча (юләр, тиле, ялган, ятим һ. б. ш. сүзләр янында) шыр тиле, шыр юләр, шыр ятим 2. рәв. диал.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шыр-шыр — Кеше яки хайван акырганда туган ямьсез ачы тавышны белдерә. рәв. Тавышланып, шаркылдап (көлү тур.) тиле күке шикелле шыр шыр утырма әле … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шырғайсыз — сын. Шырғайы жоқ, шырғай салынбаған. Содан көп ұзамай ақ ш ы р ғ а й с ы з, мәйкесіз, тіреусіз төбе гүрс етіп ортасына түскен (С.Досанов, Қыран қалғы., 14) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
шырғанақты — сын. Шырғанақ өскен, шырғанағы мол. Ш ы р ғ а н а қ т ы тоғайлар көздің жауын алады (Ш.Мұртазаев, Қара маржан, 64) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
шыр — (шырыр) сталь Щылыч Шыр лэныст … Адыгабзэм изэхэф гущыIалъ
құшыр — зат. діни Жан басынан алынатын астық салығы, ұшыр … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
шырғасын шығармау — (Шығ.Қаз., Зайс.) шып шырғасын шығармау, түп түгел, ештеңесін қалдырмау. Ш ы р ғ а с ы н ш ы ғ а рм а й түгел жеткізіңдер (Шығ.Қаз., Зайс.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
шырғай — … 2. сын. Шырғайдың ағашынан жасалған. Шалғынбай уықтың қарында қыстырулы тұрған ш ы р ғ а й сап қамшысын алып сыртқа беттейді (А.Сейдімбеков, Серпер, 92) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
шырғалаңды — сын. Шырғалаңы көп, ауыр азапты, қиын қыстаулы. Алайда кандидаттық дипломға барар жол ойлағаннан әлдеқайда ш ы р ғ а л а ң д ы боп шықты (М.Мағауин, Таңд. шығ., 1, 266) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
ғұшыр — ар. зат. діни Астық өнімінен алатын алым салық; үшір. ар. зат. дін. Астық өнімінен алатын алым салық; үшір … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі